Dünyaya diz çöktüren, ekonomileri yerle bir eden, milyonlarca nüfuslu şehirlerin karantina altına alınmasına ve havasahalarının kapanmasına neden olan ve insanlığın alışkanlıklarını değiştiren koronavirüsün anavatanı Çin’de yeni virüs alarmı… Doktorlar, Çin’de onlarca insanı hasta eden virüsle ilgili alarm verdi. Bilim insanları Çin’in doğusunda hayvandan insana bulaştığı düşünülen ve şimdiye kadar en az 35 kişide tespit edilen yeni bir virüsü takip ediyor.
HAYVANLARDAN MI GEÇTİ?
Ülkenin güneydoğusunda bulunan Şantung ve Henan eyaletlerinde, 35 kişide Langya (LayV) isimli henipavirüs tespit edildi. Virüsün semptomları arasında ateş, yorgunluk ve öksürük olduğu bildirildi. 35 kişinin virüsü hayvanlardan kaptığı düşünülüyor. Uzmanlar şimdilik virüsün insanlar arasında yayıldığına dair herhangi bir kanıt olmadığını söylüyor.
Langya, şiddetli vakalarda hastalığa yakalanan insanların dörtte üçünü öldürdüğü bilinen bir virüs ailesine ait olduğu biliniyor. Şimdilik yeni vakaların hiçbiri ölümle sonuçlanmadı ve hastaların çoğu hafif, grip benzeri semptomlar yaşıyor.
İŞTE BELİRTİLER
Hakkında ilk bulguların New England Tıp Dergisi’nde yayımlandığı virüsün en çok kır farelerinde görüldüğü aktarılıyor. Pekin Mikrobiyoloji ve Epidemiyoloji Enstitüsü liderliğindeki araştırmacılar, New England Tıp Dergisi’ndeki çalışmada LayV olarak da bilinen virüs hakkındaki bulgularını yayınladı.
Araştırmacılar, insanların virüsten ne kadar kötü etkilendiğini görmek için hastalardaki semptomları izledi. Langya hastalarının maruz kaldığı en yaygın semptom ateşti ve enfekte olan herkesin ateşi düştü. Bunu yüzde 54 ile yorgunluk, yüzde 50 ile öksürük, yine yüzde 50 ile iştahsızlık, yüzde 46 ile kas ağrıları ve yüzde 38 ile mide bulantısı izledi. Hastaların yaklaşık yüzde 35’i karaciğer sorunları yaşarken, yüzde 8’i böbrek fonksiyonlarında bir düşüş gördü.
ÖNGÖRÜLEMEYEN SONUÇLARI OLABİLİR
En son yayınlanan araştırma, virüsün insanlarda ilk kez 2019 yılında tespit edildiğini ve en son vakaların bu yıl olduğunu ortaya koydu. Virüsü araştıran Çinli uzmanlar, vakaların kişiden kişiye yayılıp yayılmayacağını anlamaya çalışıyor.
Çin devlet haber kurumu Global Times’a konuşan Singapur’da Duke-NUS Tıp Okulu’nda araştırmacı olan Wang Linfa, virüsün şimdiye kadar ölüme veya ciddi hastalığa yol açtığına dair bir gösterge olmadığını söyledi, “panik olunacak bir durum yok” dedi. Ancak Wang, doğada bulunan virüslerin insanlara ilk bulaştığı dönemlerde öngörülemeyen sonuçlara yol açabileceğini ve bu yüzden dikkatli olunması gerektiğini vurguladı.
FARELER, KÖPEKLER, KEÇİLER…
Uzmanlar, virüsün test edilen sivri farelerinin yüzde 27’sinde, köpeklerin yüzde 5’inde ve keçilerin yüzde 2’sinde tespit edildiğini paylaştı. Tayvan Hastalık Kontrol Merkezi Pazar günü yaptığı açıklamada LayV virüsünü yakından takip ettiğini belirtti.
LayV, hayvanlardan insanlara bulaşabilen, henipavirüs diye adlandırılan bir virüs türü. Hayvanlardan insanlara bulaşabilen virüsler aslında çok sık görülüyor. Ancak Kovid-19 pandemisinin ardından bu tür virüsler daha çok dikkat çekiyor.
İNSANLARDA ÖLÜME YOL AÇABİLİR
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’ne göre bilim insanları insanlarda tespit edilen her dört virüsten üçünün hayvanlardan bulaştığını düşünüyor. Bu virüslerin bir kısmı insanlarda ölüme yol açabiliyor. Bunların arasında Asya’da aralıklarla görülen Nipah virüsü, ve ilk olarak Avustralya’da tespit edilen Hendra virüsü bulunuyor.
Birleşmiş Milletler, dünyada iklim krizi ve biyolojik çeşitlilik kaybının etkileri daha çok hissedildikçe buna benzer başka virüslerin de çoğalacağı konusunda uyarıyor.
LANGYA VİRÜSÜ NEDİR?
Langya virüsü, Çin’de ilk kez insanlarda görülen bir henipavirüstür. Genellikle yarasalarda bulunan ölümcül bir patojen olan Nipah virüsü ile aynı aileye aittir. Uzmanlar, Langya’nın insanlara küçük, köstebek benzeri bir memeli olan sivri fareler tarafından geçtiğine inanıyor.
NEREDE GÖRÜLDÜ?
Virüs, Çin’in doğusundaki Henan ve Shandong eyaletlerinde 35 kişiye bulaştı. Tayvan Hastalık Kontrol Merkezleri, vakalar şimdiye kadar Çin ile sınırlı olmasına rağmen virüs hakkında alarm verdi.
SEMPTOMLAR NELER?
En sık görülen semptom ateşti, enfekte olan herkesin ateşi düştü. Bunu yorgunluk (yüzde 54), öksürük (yüzde 50), iştahsızlık (yüzde 50), kas ağrıları (yüzde 46) ve mide bulantısı (yüzde 38) izledi.
ENDİŞELENMELİ MİYİZ?
Hastalar grip benzeri semptomlarla bırakılsa da, Langya vakalarının hiçbiri şu ana kadar insanların ölümüyle sonuçlanmadı. Tayvanlı yetkililer bulaşmayı izlemek için yeni testler kurmuş olsa da, şu ana kadar insandan insana yayıldığına dair bir kanıt bulunmadı. İlk vakalar Ocak 2019’dan önce tespit edildi ve o zamandan beri sadece sporadik oldu.
İNGİLTERE’DE DE ALARM VERİLDİ
İngiltere’nin başkenti Londra’da geçtiğimiz aylarda kanalizasyon şebekesinden alınan örneklerde 116 kez çocuk felci virüsü tespit edilmesiyle sağlık yetkilileri alarma geçti. Yetkililer henüz onaylanmış bir vaka olmamasına rağmen önümüzdeki 4 hafta içinde 1-9 yaş aralığındaki tüm çocuklara çocuk felci aşısı yapılmasını önerdi. İngiltere İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu (MHRA) ile birlikte çalışan İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı (UKHSA) tarafından yapılan açıklamada, çocuk felci virüsünün (poliovirüs) Londra’nın Barnet, Brent, Camden, Enfield, Hackney, Haringey, Islington ve Waltham Forest gibi ilçelerindeki kanalizasyon örneklerinde tespit edildiği duyuruldu. Londra’daki çocuklar için hızlı bir aşı programı başlatmanın önemli olduğu vurgulandı.
“VİRÜS İNSANLAR ARASINDA YAYILMIŞ OLABİLİR”
Tespit edilen örneklerin çoğunun çocuk felcinin güvenli türünden olduğu, ancak birkaçının tehlikeli olacak kadar mutasyona uğradığı ve virüsün insanlar arasında yayılmış olabileceği kaydedildi. UKHSA’dan Epidemiyolog Dr. Vanessa Saliba, “Londra’da 1 ila 9 yaşındaki tüm çocukların şimdi bir doz çocuk felci aşısı olması gerekiyor” diyerek, aşı olan nüfusun çoğunluğu için riskin düşük olduğunu, ancak ebeveynlerin çocuklarının tam olarak aşılanmasını sağlamasının hayati olduğunu söyledi. Sağlık ve Sosyal Bakım Bakanı Steve Barclay da şu ana kadar çocuk felci vakası olmadığını belirterek, “Hiç kimseye virüs teşhisi konmadı ve daha geniş nüfus için risk düşük” dedi.
VİRÜSÜN BELİRTİLERİYetkililer, virüsün erken belirtileri arasında yüksek ateş, baş ağrısı, boğaz ağrısı, karın ağrısı, kas ağrısı ve genel olarak hasta hissetmek gibi semptomların olduğunu belirtti. Yetkililer acil aşılama kampanyasıyla yaklaşık 1 milyon çocuğa aşı sunulacağını tahmin ederken, çocukların aşı olması için ailelerin aile hekimleri tarafından bilgilendireceğini aktardı. Acil aşılama ile herhangi bir çocuğun virüse yakalanma ve felç olma riskinin azaltılması, virüsün yayılmasını önlemek üzere bağışıklık seviyelerinin yükseltilmesi hedefleniyor.İngiltere’de çocuk felci virüsü en son 1984’te tespit edilmiş, ülkenin 2003 yılında virüsten tamamen arındırıldığı ilan edilmişti.
